മുംബൈ: 189 പേരുടെ മരണത്തിനിടയാക്കിയ 2006 ലെ മുംബൈ ട്രെയിൻ സ്ഫോടന കേസിൽ 12 പേരെയും കുറ്റവിമുക്തരാക്കി. സ്ഫോടനത്തിന് ഏകദേശം 20 വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷമാണ് തെളിവുകൾ വിശ്വസനീയമല്ലെന്നും കുറ്റസമ്മതം നിർബന്ധിതമായി കെട്ടിച്ചമച്ചതാണെന്നും വിധിച്ചുകൊണ്ട് ബോംബെ ഹൈക്കോടതി വിധി. ഇതിൽ അഞ്ച് പേർ വധശിക്ഷയ്ക്ക് വിധിക്കപ്പെട്ടവരായിരുന്നു.
തിരക്കേറിയ സമയത്ത് സബർബൻ ട്രെയിനുകളുടെ ഫസ്റ്റ് ക്ലാസ് കമ്പാർട്ടുമെന്റുകളിൽ നടന്ന സ്ഫോടനങ്ങളിൽ 189 പേർ കൊല്ലപ്പെടുകയും 800 ലധികം പേർക്ക് പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു.
2015 ഒക്ടോബറിൽ മഹാരാഷ്ട്ര സംഘടിത കുറ്റകൃത്യ നിയന്ത്രണ നിയമ (മക്കോക്ക) പ്രത്യേക കോടതിയുടെ വിധി റദ്ദാക്കിക്കൊണ്ട് ജസ്റ്റിസുമാരായ രേവതി മോഹിതെ ദേരെ, ഗൗരി ഗോഡ്‌സെ എന്നിവരടങ്ങിയ ഡിവിഷൻ ബെഞ്ച് വിധി പ്രസ്താവിച്ചു. പ്രതികളിൽ അഞ്ച് പേർക്ക് വധശിക്ഷയും ബാക്കിയുള്ള ഏഴ് പേർക്ക് ജീവപര്യന്തം തടവും വിധിച്ചിരുന്നു.
പ്രോസിക്യൂഷൻ കേസിലെ കാര്യമായ പിഴവുകൾ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി ബോംബെ ഹൈക്കോടതി കുറ്റസമ്മത മൊഴികളുടെ സാധുതയെയും സാക്ഷികളുടെ വിശ്വാസ്യതയെയും കുറിച്ച് ആശങ്കകൾ ഉന്നയിച്ചു. പ്രതിയെ പെട്ടെന്ന് തിരിച്ചറിയുന്നതിന് മുമ്പ് നിരവധി സാക്ഷികൾ നാളുകളോളം , ചിലർ നാല് വർഷത്തിലേറെയായി – മൗനം പാലിച്ചുവെന്ന് ബെഞ്ച് ചൂണ്ടിക്കാട്ടി,ഈ നടപടി പ്രധാന സാക്ഷ്യങ്ങൾക്ക് വിശ്വാസ്യതയില്ലെന്ന് വഴിതെളിച്ചു. “ടെസ്റ്റ് ഐഡന്റിഫിക്കേഷൻ പരേഡിന്റെ സത്യസന്ധതയെ പ്രതിഭാഗം ശരിയായി ചോദ്യം ചെയ്തിരുന്നു. വർഷങ്ങളുടെ മൗനത്തിനുശേഷം പ്രതിയെ പെട്ടെന്ന് തിരിച്ചറിഞ്ഞ സാക്ഷികളുടെ പെരുമാറ്റം അസാധാരണം മാത്രമല്ല, സംശയാസ്പദവുമാണെന്ന് കോടതി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി.
ഘാട്‌കോപ്പർ സ്ഫോടന കേസ് പോലുള്ള ബന്ധമില്ലാത്ത ഒന്നിലധികം കേസുകളിൽ മൊഴി നൽകിയതിന്റെ പശ്ചാത്തലം കാരണം ഒരു പ്രധാന സാക്ഷി മൊഴിയുടെ സത്യാവസ്ഥയെയും ജഡ്ജിമാർ ചോദ്യം ചെയ്തു. ഇത്രയും കാലം കഴിഞ്ഞിട്ടും പ്രതിയെ എങ്ങനെ ഓർമ്മിക്കാനും തിരിച്ചറിയാനും കഴിഞ്ഞുവെന്ന് മറ്റ് സാക്ഷികൾ വേണ്ടത്ര വിശദീകരിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് കോടതി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി.
സാക്ഷികളുടെ വിശ്വാസ്യതയെക്കുറിച്ചുള്ള ആശങ്കകൾക്ക് പുറമേ, ഫോറൻസിക് തെളിവുകൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിലെ നടപടിക്രമങ്ങളിലെ പിശകുകളും ഹൈക്കോടതി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. “ആർ‌ഡി‌എക്സ് പോലുള്ള സ്ഫോടകവസ്തുക്കൾക്കായി ശരിയായ കസ്റ്റഡി ശൃംഖല സ്ഥാപിച്ചിട്ടില്ല. പിടിച്ചെടുത്ത വസ്തുക്കൾ ഫോറൻസിക് സയൻസ് ലബോറട്ടറിയിൽ എത്തുന്നതുവരെ മലിനീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടില്ലെന്ന് തെളിയിക്കാൻ പ്രോസിക്യൂഷന് കഴിഞ്ഞില്ല,” ബെഞ്ച് പറഞ്ഞു.
വിചാരണ കോടതിയുടെ പോരായ്മ എടുത്തുകാണിച്ചുകൊണ്ട്, കുറ്റം സംശയാതീതമായി സ്ഥാപിക്കുന്നതിൽ പ്രോസിക്യൂഷൻ പരാജയപ്പെട്ടുവെന്ന് ഹൈക്കോടതി നിഗമനത്തിലെത്തി.ആദ്യം ശിക്ഷിക്കപ്പെട്ട 12 പേരിൽ ഒരാൾ – കമൽ അൻസാരി – 2021 ൽ കോവിഡ് -19 മൂലം നാഗ്പൂർ ജയിലിൽ ശിക്ഷ അനുഭവിക്കുന്നതിനിടെ മരിച്ചു. 19 വർഷം തടവിൽ കഴിഞ്ഞ ബാക്കിയുള്ള 11 പേരെ ഇപ്പോൾ മോചിപ്പിക്കാൻ ഒരുങ്ങുകയാണ്.
തെറ്റായി തടവിലാക്കപ്പെട്ട നിരവധി പേർക്ക് പ്രതീക്ഷ നൽകുന്നതാണ് ഈ വിധി. വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷവും നീതി ഉയർത്തിപ്പിടിക്കേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യമാണ് ഇത് പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നത് എന്ന് വിധിയോട് പ്രതികരിച്ചുകൊണ്ട് പ്രതിഭാഗം അഭിഭാഷകൻ യുഗ് മോഹിത് ചൗധരി പറഞ്ഞു. ഇതിന് മറുപടിയായി, ഞങ്ങൾ ഞങ്ങളുടെ കടമ നിർവഹിച്ചു. അത് ഞങ്ങളുടെ ഉത്തരവാദിത്തമായിരുന്നു എന്ന് ബെഞ്ച് അഭിപ്രായപ്പെട്ടു. വിധി അംഗീകരിച്ച പബ്ലിക് പ്രോസിക്യൂട്ടർ രാജ താക്കറെ, ഭാവിയിൽ സമാനമായ കേസുകൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള “വഴികാട്ടിയായി” ഈ വിധി കണക്കാക്കപ്പെടുമെന്നു അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.
2006-ൽ പശ്ചിമ റെയിൽവേ ലൈനിൽ വൈകുന്നേരത്തെ തിരക്കേറിയ സമയത്ത് യാത്രക്കാരെ ലക്ഷ്യം വച്ചുള്ള 2006-ലെ മുംബൈ ട്രെയിൻ ബോംബാക്രമണം എന്ന ഭീകരമായ സംഘടിത ഭീകരാക്രമണം രാജ്യം ഒരിക്കലും മറക്കില്ല. തിങ്കളാഴ്ചത്തെ വിധി കേസിലെ ഒരു സുപ്രധാന നിയമ അധ്യായത്തിന്റെ നാടകീയമായ അന്ത്യത്തെ അടയാളപ്പെടുത്തും.
